NSND L�?Thủy ghi dấu ấn trong lòng công chúng với vai Nguyệt trong v�?Tô Ánh Nguyệt, một v�?diễn mà ông Trần Ngọc Giàu cho là bi kịch kinh điển của cải lương - Ảnh chụp màn hình: LINH ĐOAN
NSND Giang Mạnh Hà - phó ch�?tịch Hội Ngh�?sĩ sân khấu Việt Nam - cho rằng chúng ta có nền sân khấu hơn 1.000 năm trước.
Cần thiết lưu gi�?di sản hơn ngàn tuổi
Ông Mạnh Hà cho biết theo các nghiên cứu v�?lịch s�?của sân khấu Việt Nam, nhiều người thống nhất t�?thời vua Đinh Tiên Hoàng hơn 1.000 năm trước, chúng ta đã có ngh�?thuật chèo với Ưu bà Phạm Th�?Trân được xem như T�?hát chèo.
Đến thời tiền Lê, sang thời nhà Trần đánh nhau với quân Nguyên, ta bắt được kép hát Lý Nguyên Cát và gi�?lại, t�?t�?hình thành ngh�?thuật tuồng (hát bội).
Với tiến trình t�?Bắc vào Nam, có s�?giao thoa văn hóa, chúng ta có thêm một nền sân khấu đa dạng, phong phú như sân khấu cải lương, kịch nói, cung đình Hu�? dân ca bài chòi, sân khấu Dù Kê Nam B�? sân khấu Triều Châu người Hoa...
Ông Hà cho rằng với b�?dày lịch s�?như th�? sân khấu xứng đáng được xem là di sản và cần được gìn gi�? lưu truyền.
NSND Trần Ngọc Giàu - ch�?tịch Hội Sân khấu TP.HCM - chia s�?hiện tại người ta hay yêu cầu đổi mới với cải lương, hát bội... đ�?đi cùng thời đại. Tuy nhiên, "muốn đổi mới mà có khi mình không biết rõ cái cũ là gì, c�?kêu đổi mới, đổi mới hoài thì rất là nguy hiểm, không có cái gốc vững chắc".
Ông Giàu cho rằng việc gi�?gìn, lưu tr�?những hình ảnh, thước phim, tư liệu v�?sân khấu qua các giai đoạn là cực k�?cần thiết đ�?chúng ta có cái nhìn tổng quan và biết phải làm gì đ�?bảo tồn và phát huy ngh�?thuật sân khấu, đặc biệt là sân khấu truyền thống Việt Nam.
Hình ngh�?sĩ L�?Thủy, Minh Phụng đoạt giải Kim Khánh năm 1972 - Ảnh: ĐÌNH TRÍ
NSND Triệu Trung Kiên, giám đốc Nhà hát cải lương Việt Nam và đạo diễn Lê Nguyên Đạt, ch�?tịch Hội đồng trường Trường đại học Sân khấu - Điện ảnh TP.HCM, đều cho rằng việc lưu tr�? gìn gi�?những tư liệu, di sản sân khấu hết sức b�?ích trong việc đào tạo sinh viên ngh�?thuật.
Theo ông Nguyên Đạt, đ�?phục v�?công tác giảng dạy �?khoa kịch hát dân tộc, ông cũng phải t�?đi tìm kiếm tư liệu nhưng tư liệu kh�?tín không nhiều.
Ông Kiên cũng cho biết thêm vừa rồi nhà hát ông d�?định chuẩn b�?t�?chức k�?niệm 70 năm thành lập Nhà hát cải lương Việt Nam, tư liệu khá ít ỏi trong nội b�?nhà hát lưu lại, còn tìm kiếm thêm bên ngoài thì khá lúng túng.
V�?Lá sầu riêng của Đoàn kịch nói Kim Cương được xem là v�?kịch kinh điển của làng kịch nói Nam B�?- Ảnh chụp màn hình: LINH ĐOAN
Đ�?sân khấu không phát triển chông chênh
T�?việc xác định tầm quan trọng của di sản sân khấu Việt Nam, nhiều nhà chuyên môn đặt vấn đ�?cần có viện nghiên cứu, thậm chí là Bảo tàng Sân khấu Việt Nam đ�?lưu gi�?những giá tr�?quý giá của ngh�?thuật sân khấu Việt Nam.
Ông Kiên cho biết t�?ngày xưa, khoảng những năm 1950, 1960, chúng ta đã có những ban nghiên cứu cải lương, tuồng, chèo (thuộc B�?Văn hóa), nhưng ông lấy làm tiếc rằng bây gi�?chúng ta không duy trì được những ban nghiên cứu chuyên v�?các loại hình như vậy nữa. Những thước phim, v�?diễn lưu lại đều rất có ích cho hôm nay.
Bà Ca Lê Hồng - nguyên hiệu trưởng Trường Ngh�?thuật Sân khấu II (nay là Trường đại học Sân khấu - Điện ảnh TP.HCM) - từng là ngh�?sĩ của Đoàn cải lương Nam B�?lừng lẫy (tiền thân cho s�?ra đời của Nhà hát cải lương Việt Nam và Nhà hát cải lương Trần Hữu Trang) rất tâm đắc với ban nghiên cứu cải lương ngày ấy.
Bà cho biết ban nghiên cứu cải lương nằm trong Đoàn cải lương Nam B�?tập hợp rất nhiều tác gi�? đạo diễn, nhạc sĩ, họa sĩ... giỏi ngh�?như Phạm Ngọc Truyền, Chi Lăng, Lương Đống, Thanh Nha, Hoàng Tuyển, Đắc Nhẫn, Tám Danh, Ba Du, Ngọc Thới...
"Tôi cho đây là mô hình cực k�?tốt và hiệu qu�? Hồi đó, các thầy, các anh đầu tư nghiên cứu và liên tục đưa ra những th�?nghiệm mới đ�?Đoàn cải lương Nam B�?ứng dụng. Vì vậy đoàn đã có s�?phát triển rất sung sức với những v�?diễn có tính đột phá", bà Hồng nhận định.
Ngao Sò Ốc Hến, một trong những v�?cải lương hiếm hoi tiêu biểu cho th�?loại cải lương hài - Ảnh chụp màn hình: LINH ĐOAN
Ông Trần Ngọc Giàu cho biết trước đây TP.HCM cũng có Trung tâm nghiên cứu sân khấu cải lương với ông Trương Bỉnh Tòng, bà Ca Lê Hồng, ông Văn Luyện, nhạc sĩ Vũy Ch�? nhà báo Nguyễn Chương... hoạt động được vài năm nhưng do sáp nhập dần trung tâm ngưng hoạt động và các tài liệu cũng thất lạc hết.
Ông Giàu bày t�? "Chúng ta c�?nói rằng gìn gi�?di sản văn hóa nhưng thực ra không có chiến lược c�?th�? C�?đ�?tiền vô dựng v�?diễn, rồi lúc được lúc không. Thành ph�?nên có một trung tâm nghiên cứu chung cho các loại hình sân khấu bởi các loại hình như hát bội, cải lương, kịch nói... của miền Nam có đặc thù riêng so với phía Bắc.
Rất cần s�?lưu tr�?tư liệu một cách h�?thống, có s�?đánh giá tổng kết từng giai đoạn đ�?định hướng phát triển. Nếu thành ph�?không thành lập trung tâm này, không tính toán thật bài bản thì sân khấu s�?phát triển rất chông chênh, rất đáng lo".
Ông Lê Nguyên Đạt nhấn mạnh: "Cần một ch�?trương lớn đ�?cho mọi người tìm kiếm tư liệu quý trong dân gian tập hợp v�? Tôi nghĩ nếu mình làm tốt, có th�?giới thiệu làm điểm đến du lịch, giới thiệu với du khách, bạn bè th�?giới".
Khán gi�?vẫn mê mẩn những v�?cải lương, kịch nói xưa
40 năm trôi qua nhưng v�?Đời cô Lựu vẫn sống mãi trong lòng khán gi�?- Ảnh chụp màn hình: LINH ĐOAN
�?TP.HCM, hiện có kênh HTVC Thuần Việt dành nhiều thời lượng phát sóng các v�?sân khấu. �?khung gi�?12h t�?th�?hai đến th�?bảy, đài chuyên dành đ�?phát v�?sân khấu (phát lại 15h t�?th�?hai đến ch�?nhật).
Riêng vệt gi�?10h th�?bảy hằng tuần chuyên dành phát sóng các v�?cải lương, kịch xưa. Nếu v�?dài, nhà đài chia ra hai tập phát th�?sáu, th�?bảy (phát lại 15h th�?hai tuần sau đó).
Biên tập viên Cẩm Linh, ph�?trách chương trình, cho biết: "Đài truyền hình TP.HCM có lợi th�?ra đời t�?rất sớm nên là nơi lưu tr�?nhiều v�?cải lương, kịch nói xưa so với các đài khác.
Hiện đài s�?hữu c�?trăm v�?cải lương, kịch nói thuộc hàng kinh điển, có giá tr�? Có th�?k�?ra như Dưới hai màu áo, Lá sầu riêng, Đời cô Lựu, Tô Ánh Nguyệt, Ngao Sò Ốc Hến, Tania, Thái hậu Dương Vân Nga (bản có c�?ngh�?sĩ Bạch Tuyết và Ngọc Giàu cùng đóng vai Thái hậu Dương Vân Nga)...
Kịch nói thì có rất nhiều v�?thâu được thời k�?sân khấu phát triển rầm r�?với những tên tuổi như Tú L�? Thành Lộc, Minh Trang, Quốc Thảo, Kim Xuân, Hồng Vân, Hồng Đào, Minh Hải, Việt Anh, Mai Phương, Thành Hội, Ái Như, Minh Hạnh, Quyền Linh... đi cùng những v�?mà nhiều khán gi�?nh�?tên như Tôi ch�?ông đạo diễn, Đêm họa mi, Cô gái ngồi trên gốc cây gãy, Sợi dây đay, S�?phận tr�?trêu, Lôi vũ, Nhật xuất...".
Ngày đó, đài mời ngh�?sĩ vào phim trường của đài đ�?ghi hình v�?diễn, hoặc cũng có th�?thâu ngay tại nhà hát.
Cẩm Linh cho biết ch�?bất ng�?khi những v�?cách nay 40, 50 năm mà lượng khán gi�?xem rất tốt. Thậm chí h�?còn gửi thư v�?đài đ�?ngh�?phát sóng v�?này, v�?kia.
"Khán gi�?chia s�?có những v�?h�?gần như thuộc lòng nội dung nhưng vẫn muốn xem lại vì h�?mê đắm diễn xuất của diễn viên. Với ngh�?sĩ cải lương thì h�?muốn được nghe những giọng ca mà cất lên nhận ra ngay, không lẫn vào đâu. Chẳng hạn, vừa rồi khi NSND Diệp Lang mất, chúng tôi phát sóng lại v�?Đời cô Lựu. Nhiều người xem bày t�?h�?cực k�?xúc động" - Cẩm Linh tâm s�?
Những "nhà sưu tập" t�?phát
Băng đĩa cải lương ca sĩ Đình Trí cất công sưu tập - Ảnh: ĐÌNH TRÍ
Dù chưa có một trung tâm nghiên cứu các loại hình sân khấu mang tầm quốc gia, thành ph�? nhưng vì sân khấu, đặc biệt là sân khấu cải lương có rất nhiều khán gi�?mê đắm nên không biết t�?lúc nào h�?đã tr�?thành những nhà lưu tr�? sưu tập cho loại hình này.
Khi mạng xã hội phát triển, nhiều fan đã thành lập các trang Yêu cải lương, FC cải lương xưa hoặc FC ngh�?sĩ cải lương, rồi những trang ghi c�?th�?tên ngh�?sĩ như ngh�?sĩ L�?Thủy, Minh Vương, Vũ Linh, Ngọc Huyền, Thoại M�? Vũ Linh - Tài Linh, thậm chí còn có nhóm bạn thành lập trang Cải lương s�?..
Trên các trang này, thật ngạc nhiên là người hâm m�?tìm kiếm được những tư liệu rất quý, t�?hình ảnh cho đến những thước phim xưa.
Băng đĩa cải lương ca sĩ Đình Trí sưu tập - Ảnh: ĐÌNH TRÍ
Ca sĩ Đình Trí, con trai ngh�?sĩ L�?Thủy, nổi tiếng trong giới vì s�?hữu b�?sưu tập những tư liệu xưa v�?cải lương rất quý. Ban đầu, anh được bà ngoại tin tưởng giao cho toàn b�?tư liệu, hình ảnh, báo chí viết v�?m�?anh. Rồi khi anh bắt tay làm hồi ký cho m�?phát trên mạng, anh lại tìm kiếm thêm nhiều tư liệu đ�?b�?sung cho đ�? Vậy là Trí tr�?thành "nhà sưu tập" hồi nào không hay.
Đình Trí cho biết càng tìm càng mê vì có những tư liệu hay và rất quý. Không ch�?những tư liệu liên quan đến m�?L�?Thủy mà Trí còn thu thập được những hình ảnh rất sống động của các ngh�?sĩ khác và qua đó thấp thoáng thấy được bóng dáng của một thời cải lương rực r�?
Anh sưu tập rất nhiều đĩa hát, t�?đĩa nhựa tới cassette, video, CD, DVD... qua các thời k�? t�?những năm 1960 kéo dài tới 1990, những poster đoàn hát những năm 1970 và sau đó; tư liệu báo chí t�?những năm 1970 trải dài đến sau này...
Tối đa: 1500 ký t�?/b>
Hiện chưa có bình luận nào, hãy là người đầu tiên bình luận