Ông Đô bên hai thân lim mọc lên t?một gốc lim từng được cưa ngang đ?lấy g?làm hầm trú bom t?hơn 50 năm trước - Ảnh: SƠN LÂM
Lim mọc tới đâu, bảo v?tới đó
Đến khi việc bảo v?rừng được Nhà nước chú trọng, việc khai thác g?chấm dứt thì rừng cũng đã mất hết cây lớn. Ch?còn cánh "rừng ông Đô" ?cuối thôn Năm (xã Tân Hóa, huyện Minh Hóa, Quảng Bình) vẫn gi?được dáng v?nguyên sinh với vô s?c?th?mà nhiều nhất là lim tuyệt đẹp.
Đặc biệt hơn c?là chính nh?cánh rừng này mà ý thức bảo v?rừng của người dân được nâng cao, gi?thiên nhiên bền vững cho muôn đời sau.
"Tên thật là Trương Xuân Đô, sinh ngày 5-2-1951, con trai út trong nhà có ba người ch?gái", ông già vui v?nói bằng giọng sang sảng toát ra t?lồng ngực, vừa nói vừa phe phẩy quạt, vừa nói vừa than trời nóng, trong khi chúng tôi mặc thêm áo khoác vì ngoài trời mưa phùn.
Thấy thân hình vạm v?và nghe giọng ông Đô nói mới hiểu vì sao người dân Tân Hóa vẫn hay nói hồi tr?ông thuộc hàng khỏe nhất vùng. K?chuyện đời mình, ông Đô hay nói rất rõ c?ngày, tháng, năm như đ?chứng minh trí nh?của mình rất tốt.
Ông được 4 tuổi thì m?mất, đến năm 14 tuổi thì cha cũng mất nên ?với ch?gái. "Trên thôn C?Liêm hồi n?m?trường học, mình đi học tr? học tới hết lớp 5 vào năm 1968 thì b?học đ?ra ?riêng ch?ch?hay đau yếu không còn nuôi cho ăn học được.
Lúc đó ?đây có một trạm giao liên, có y sĩ Luân trưởng trạm gửi mình lên th?trấn Quy Đạt học y tá", ông Đô k?tiếp. Thời chiến tranh, ông Đô học hết khóa y tá ba tháng thì quay lại trạm giao liên, tr?thành "thầy y" của làng.
Rồi ph?trách luôn phần chèo đò đưa khách qua lại giữa làng với con đường đi lên Quy Đạt, lúc ấy vẫn chưa có cầu và còn nhiều cách tr?vì các nhánh t?sông Rào Nan len lỏi qua nhiều vùng trũng.
Thôn Năm bây gi?cũng đã đông nhà hơn trước, ch?lúc ông Đô lên đây dựng nhà t?mảnh rẫy cha ông đ?lại t?thời kháng chiến, nơi đây còn là chốn thâm sơn cùng cốc không ai dám ? Thậm chí người làng còn đồn khu vực này... có ma, rất hạn ch?qua lại.
"Hồi năm 1982, công ty lâm sản tỉnh có v?đây khai thác g? Cây mô to thì khai thác. Sau đó tới năm 1995, Nhà nước có ch?trương cấm khai thác rừng mới phân cho mình gi?gần 50ha. Ch?nhiều lim to, h?gọi luôn là Cồn Lim. Ch?hồi xưa ?núi Đá Giăng ni ch?có một cây thôi.
Cây n?bán kính gốc của hắn thôi cũng đã hơn 2 thước", ông Đô k?làm chúng tôi không khỏi ngạc nhiên v?gốc tích khu rừng lim. V?trí cây lim c?th?đó ch?cách nhà ông Đô hiện nay chừng 500 mét, nay đã không còn.
Dẫn chúng tôi vào rừng, ký ức của ông Đô trải dài qua lời k?t?những ngày kháng chiến chống Pháp, thi thoảng ông cùng các anh ch?phải theo m?và người dân đi vào núp dưới tán cây lim duy nhất của rừng Đá Nhăng đ?tránh bom.
"V?sau hắn già, b?gió mạnh gãy rồi chết. Mà chung quanh đây toàn là cây con của hắn, hạt bay khắp nơi rồi mọc lên như ri. Cây ni hồi năm 1973 gốc cũng to, người ta x?sát gốc lấy g?đ?làm hầm trú bom. Sau hắn mọc lên hai nhánh mới sống tốt tới ch?nì, đúng hơn 50 năm", ông Đô vừa nói vừa v?v?vào hai thân lim, mỗi thân cây to hơn một vòng ôm người lớn, cao vút lên trời.
Ông Đô không nói, thật khó mà biết hai thân lim nằm cạnh nhau vươn lên t?mặt đất này là t?một gốc. C?khu rừng này hình như ông Đô đều quen thuộc từng cây.
"Hạt lim bay tới mô thì c??trong đất rồi mọc cây tới đó, mình cũng bảo v?theo tới đó, nói nhiều thì nhiều ch?thiệt tình cũng không biết là mấy cây nữa t?, ông Đô cười ha h?
Người dân Tân Hóa gi?đã b?hẳn tập quán khai thác rừng, nhiều vạt rừng được khôi phục hùng vĩ giữa thung lũng sông Rào Nan - Ảnh: THÁI LỘC
"Ăn là hết, đ?rừng là còn"
Khu rừng lim nằm trên dãy núi Đá Giăng sau nhà ông Đô năm qua vừa được cấp phép đ?khai thác vòng chạy xe địa hình 1,6km cho du khách trải nghiệm. Điều khiển chiếc xe địa hình đi theo lối mòn xuyên rừng, đâu đâu chúng tôi cũng thấy những cây c?th?cao vút che lấp ánh mặt trời.
Những dốc cao gần như dựng đứng, những triền suối uốn lượn xanh biếc đều lọt thỏm trong s?trầm tịch ngàn năm của rừng nguyên sinh. Nhiều nhất vẫn là lim, với đ?loại thân kích c?t?bằng bắp tay người lớn đến to quá vòng ôm, mọc lộn xộn chen lẫn giữa thảm rừng thường xanh.
Mất khoảng nửa tiếng vất v?cho một vòng xe địa hình đi hết 1,6km, ch?là một khoảnh nh?trong phần "rừng của ông Đô", chúng tôi thật s?khâm phục công sức gi?rừng của ông già trong bao nhiêu năm qua.
Thực ra sức người cũng có hạn, ngoài khu vực rừng gần nhà thì những vạt rừng xung quanh cũng từng b?lâm tặc phá hoại nhiều vào khoảng 20 năm trước, ông Đô khó mà cản xu? "Hồi n?hắn phá d?lắm, toàn người ch?khác tới. Nhiều bữa đang ăn cơm ?nhà nghe tiếng cưa máy là vội băng theo hướng tiếng cưa máy mà chạy đuổi bọn hắn", ông Đô k?
Lâm tặc không trộm được thì ngã giá đ?mua. Nhưng tất thảy đều nhận được cái lắc đầu kiên quyết của ông Đô.
"Như cây trầm ni, tới năm ngoái còn có người tới năn n?mua mà mình nhất quyết không bán", ông Đô nói khi ch?cho chúng tôi một cây trầm gió to bằng thân người lớn rồi nói thêm: "Ăn là hết, đ?là còn. Mình thì ăn chi nhiều, đem sức ra cày trỉa mấy sào ngô là đ?ăn quanh năm rồi. Thi thoảng lấy mật ong rừng đem bán là đ?tiền dầu, tiền điện. Mình gi?rừng đ?rứa cho con cháu sau ni còn có rừng, còn biết cây g?lim ra răng".
Việc gi?rừng ch?yếu là đối phó với lâm tặc t?phương xa, còn người dân ?đây thì đã quá quen với việc c?đi ngang nhà là nghe ông Đô dặn với theo đừng cưa cây, đừng chặt g? "Dân đây h?thật thà, nói là h?nghe. Hồi xưa cũng có nhiều người tới xin lấy g?làm nhà. Mà mình không cho là h?không lấy", ông Đô lý giải đơn giản việc rừng của mình không b?người dân Tân Hóa xâm phạm.
Anh Trương Văn Binh, người cháu h?ông Đô và cũng là hướng dẫn tour chạy xe địa hình, nghe vậy thì nói tếu táo: "Ông Đô có một dàn con trai ai cũng to khỏe như ông, ông nói người làng nghe là phải rồi ch?có ai dám cãi".
Lối mòn trong rừng lim ông Đô được làm đường chạy xe địa hình phục v?du lịch, đặc biệt là khách quốc t?- Ảnh SƠN LÂM
Nói vậy là vì ông Đô có đến 17 người con. Ngoài 3 người b?mất t?nh?thì đến nay còn 8 người con trai, 5 người con gái. Những người con trai ông Đô sau này cũng được ông cho đất, dựng nhà lân cận ?mé rừng này, cùng tham gia bảo v?rừng với ông.
"Con út của ông Đô là Trương Xuân Nguyên thuộc đội tuyển đua thuyền truyền thống của Việt Nam. SEA Games 2023, Nguyên cùng đồng đội giành được 2 huy chương vàng, 1 huy chương bạc. Năm 2001, m?sinh Nguyên xong thì mất. Lúc đó anh c?Nguyên cũng mới có con. Nguyên ?với anh c? được ch?dâu cho bú rồi nuôi như con luôn.
Cách ông Đô gi?rừng bao năm qua dần dần cũng ảnh hưởng đến toàn b?người dân Tân Hóa, bây gi?ngoài thỉnh thoảng vào rừng lấy củi, vài sợi dây mây, mật ong... thì không còn ai đi làm g?nữa. C?săn thú rừng cũng b?, anh Trương Văn Binh tâm s?
------------------------------
Người Nguồn ?vùng núi Tây Quảng Bình này vốn có ngôn ng?riêng. Qua bao trăm năm chia cách bởi núi non hiểm tr? ngay c?người ?những thôn khác nhau trong cùng xã Tân Hóa cũng phân hóa nhiều âm khác nhau...
K?cuối: Gi?n?cười cho làng du lịch
Tối đa: 1500 ký t?/b>
Hiện chưa có bình luận nào, hãy là người đầu tiên bình luận